Μεγάλοι Κύπριοι (3)

Το τρίτο και τελευταίο μέρος των Μεγάλων Κύπριων:

16. Κιτιεύς Ζήνωνας: Αρχαίος φιλόσοφος, ιδρυτής του στωικισμού. Γεννήθηκε στην Κύπρο και μόλις ενηλικιώθηκε, έφυγε για να μην επιστρέψει ξανά. Είναι ίσως για αυτό το λόγο που ονομαζόταν και «σοφός». Κύριο ζητούμενο του βίου στους στωικούς, είναι να ζει κάποιος σύμφωνα με την φύση του. Καθήκον του ανθρώπου είναι να θέσει τον εαυτό του σε αρμονία με το Σύμπαν, το οποίο, ως λογικό και αγαθό, τού μεταφέρει τις ιδιότητές του. Να ζείτε με άλλα λόγια στην κοσμάρα σας. Επίσης, αν απατάτε το σύζυγο σας και τύχει να σας τσακώσει, να τους πείτε ότι «ακολουθείτε τη φύση σας». Κάνετε στην ουσία μια πράξη στωικισμού και όχι κέρατο.

17. Κώστας Μόντης: Ποιητής, συγγραφέας,. Μέλος της Ακαδημίας Αθηνών. Κάπου διάβασα ότι προτάθηκε για το βραβείο Νόμπελ, πράγμα περίεργο διότι οι υποψηφιότητες του συγκεκριμένου βραβείου δεν γίνονται γνωστές. Ήταν βαθιά προβληματιζόμενος για το παρόν και το μέλλον της Κύπρου. Πρέπει να ήταν στ’ αλήθεια, απόδειξη ότι δεν σκέφτηκε να γίνει πολιτικός. Ποιήματα του μελοποιήθηκαν. Αποτελεί αγαπημένη ερώτηση σε εξετάσεις του Υπουργείου Παιδείας για τη θέση λειτουργού.

18. Λεόντιος Μαχαιράς: Χρονικογράφος που έζησε τον 15ο αιώνα. Γνωστό του έργο είναι η «Εξήγησις της γλυκείας χώρας Κύπρου, η ποία λέγεται Κρόνακα τουτέστιν Χρονικόν», γνωστότερη με τον τίτλο «Κρόνακα». Πρόκειται για ένα χρονικό, το οποίο ξεκινάει από την περίοδο της βασιλείας του Μεγάλου Κωνσταντίνου έως και το θάνατο του βασιλιά της Κύπρου, Ιωάννη Β' το 1458. Είναι το πιο ολοκληρωμένο έργο Κύπριου για την περίοδο του μεσαίωνα στην Κύπρο. Είναι το πιο ολοκληρωμένο Άρλεκιν της βασιλείας των Λουζινιανών στην Κύπρο.

19. Μάρκος Παγδατής: Αθλητής του τένις. Η Κύπρος τον ανακάλυψε όταν προκρίθηκε στον τελικό του Australian Open το 2006. Έκτοτε τον βλέπουμε συνέχεια σε διαφημίσεις κινητής τηλεφωνίας και όλο χάνει στο τένις. Έκοψε τα μαλλιά του. Πάλι έχασε στο τένις.

20. Μιχαηλίδης Βασίλης: Ποιητής, διάσημος διότι έγραφε ποιήματα στην κυπριακή διάλεκτο και πέθανε πάμπτωχος και αλκοολικός. Τα δύο, δεν έχουν καμία σχέση μεταξύ τους. Στα έργα του περιλαμβάνεται η «9η Ιουλίου εν Λευκωσία», ένα ποίημα που χρησιμοποιούν οι Κύπριοι φιλόλογοι για να διδάξουν ιστορία.

21. Σωτήρης Καϊάφας: Παλιός ποδοσφαιριστής της Ομόνοιας. Σε σύνολο 391 αγώνων σημείωσε 262 τέρματα και αναδείχθηκε 8 φορές πρώτος σκόρερ του πρωταθλήματος κατέχοντας ένα ρεκόρ, το οποίο δεν έχει ακόμα καταρριφθεί. Δεν πέτυχε ποτέ του κάτω από 30 τέρματα σε μια χρονιά, ενώ την ποδοσφαιρική περίοδο 1975-76 αναδείχθηκε σε κορυφαίο σκόρερ ολόκληρης της Ευρώπης με 39 γκολ. Ίσως βοήθησε και το γεγονός ότι τότε, δεν υπήρχαν πολλοί ξένοι παίχτες στις κυπριακές ποδοσφαιρικές ομάδες.

22. Τάσσος Παπαδόπουλος: Δικηγόρος, μέλος της ΕΟΚΑ, ένα από τα golden boys που εξαργύρωσαν την «αγωνιστικότητα» τους στο maximum μετά την Ανεξαρτησία. Κινήθηκε πάντα με τους «good» guys, διετέλεσε Πρόεδρος της Δημοκρατίας στη μοναδική στιγμή της ιστορίας του Κυπριακού που πραγματικά κόντεψε να λυθεί (και μας άγχωσε) (το ενδεχόμενο λύσης). Όπως και το Μεταξά, έμεινε για πάντα immortal με το ΟΧΙ του.

23. Χριστόδουλος Σώζος: Δήμαρχος της Λεμεσού και ενωτικός, έπεσε μαχόμενος κατά τον Βαλκανικό Πόλεμο του 1912-13. Εγκατέστησε στη Λεμεσό, πρώτη από όλες τις πόλεις της Κύπρου, οδικό φωτισμό που λειτούργησε το 1912, έκανε το Δημόσιο Κήπο, έφτιαξε σημαντικό οδικό δίκτυο, φιλαρμονική, αντιπλημμυρικά έργα, προκυμαία και πολλά άλλα. Έχοντας κάνει όλα αυτά τα τρομερά, εγκατέλειψε τη σύζυγο και το νεογέννητο παιδί τους για να πάει να πεθάνει μαχόμενος πάνω σε μια βουνοκορφή. Αν ήμουν η σύζυγος του, θα τον σκότωνα.

Όσο και αν προσπάθησα να βρω Μεγάλες Κύπριες, μόνο η Αφροδίτη και η Άννα Βίσση μπήκαν στη λίστα. Το άλλο αξιοπερίεργο, είναι που η συντριπτική πλειοψηφία των «Μεγάλων Κύπριων» είναι άτομα του 20ου αιώνα. Ελάχιστα άτομα προέρχονται από τις παλαιότερες εποχές. Τι μπορεί να σημαίνει αυτό? Μόνο στον 20ο αιώνα συνέβησαν σημαντικά γεγονότα και αναδείχτηκαν «σημαντικοί» άνθρωποι? Η απάντηση, πιστεύω, είναι η εξής:

Ο καθένας, θεωρεί την εποχή που ζει τη σημαντικότερη. Σε αυτή τη χρονική στιγμή που ζούμε, αυτά είναι τα είκοσι τρία σημαντικότερα άτομα που μπόρεσα εγώ να σκεφτώ. Αν έγραφα τη λίστα πριν 100 χρόνια, πάλι θα έβρισκα είκοσι τρία άτομα, θα ήταν όμως διαφορετικά. Αν η ίδια λίστα γραφτεί σε 100 χρόνια από τώρα, πάλι θα είναι διαφορετική. Στην τελική, η «εμβέλεια» κάποιων ατόμων έχει ημερομηνία λήξης ανάλογα με την εποχή που ζουν.

Με τα πιο πάνω υπόψη, πολύ θα ήθελα να ανακηρύξω ως το Μεγαλύτερο Κύπριο όλων των εποχών τον αρχαίο Ζήνωνα τον Κιτιεύς αλλά δεν μπορώ, διότι ο στωικισμός, η φιλοσοφία της οποίας ήταν ιδρυτής, δεν έχει καμία σχέση με τους Κύπριους. Ο στωικισμός αναφέρεται στην ελεύθερη βούληση, την εγκράτεια, την αντικειμενικότητα και τη σωστή σκέψη. Άγνωστες λέξεις.

Ο μεγαλύτερος Κύπριος τελικά, είναι εκείνος που σκέφτηκε τον πασίγνωστο κυπριακό διαχρονικό τρόπο ζωής, «ούσσου να περάσουμε», ο οποίος τηρείται πιστά μέσα από τους αιώνες.