Η Παναγιά η Μουρμούρα

Στρατή Μυριβήλη διδάχτηκα με το ζόρι στο σχολείο. Συγκεκριμένα διδάχτηκα το «Η ζωή εν τάφω», «Η Δασκάλα με τα Χρυσά Μάτια» (την οποία στις εξετάσεις σύγχυσα με τη «Δασκάλα με τα Χρυσά Μαλλιά» – που είναι έργο της Βουγιουκλάκη- και το «Παναγιά η Γοργόνα».

Αντιλαμβανόμουν βέβαια ότι αφού ήμουν στο σχολείο δεν έπρεπε να περιμένω να διδαχτώ μοντέρνους συγγραφείς που ασχολούνταν με θέματα που με ενδιαφέρουν. Όπως μου ανέφερε και ο Pierre Menard, ούτε στο πανεπιστήμιο μαθαίνεις για contemporaries. Ο Μυριβήλης, για το πανεπιστήμιο Αθηνών θεωρείται contemporary.

Πράγματα που έμαθα από τα βιβλία του:

- Η Ελλάδα είναι μια δυστυχισμένη χώρα που αν δεν είσαι καταπιεσμένος, είσαι ύπουλος μαυραγορίτης.
- Κάθε χρόνο υπάρχει πόλεμος.
- Ο φίλος του πρωταγωνιστή και σύντροφος στον πόλεμο, πάντα πεθαίνει.
- Ο πρωταγωνιστής πάντα έχει ψυχολογικά προβλήματα και βλέπει εφιάλτες.
- Αν είσαι μια όμορφη γυναίκα, θα έχεις άσχημο τέλος (ή ο άντρας σου θα σκοτωθεί, ή θα σε βιάσουν ή θα τρελαθείς). Ηθικό δίδαγμα: αν είσαι όμορφη στην Ελλάδα, την έβαψες!!
- Το μάτι του κόσμου είναι πιο καταστροφικό και από πυρηνικό αντιδραστήρα με διαρροή.
- Αν είσαι ευτυχισμένος είσαι πολύ φτωχός. Αν είσαι ερωτευμένος, θα πεθάνεις.
- Όλα τα χωριά της Ελλάδας κρύβουν ένα επτασφράγιστο μυστικό (there’s nothing like a deep dark secret).
- Κάθε χωριό στην Ελλάδα έχει token βλοσυρό παπά, καφετζή (του οποίου ο γιος συνήθως το παίζει γκόμενος), κουτσομπόλες φαρμακόγλωσσες, ένα βλίτο με καλή καρδιά και ένα δάσκαλο φιλοσοφημένο (που όμως δεν κάνει τίποτα για να διαφωτίσει τον υπόλοιπο κόσμο). Όλοι οι υπόλοιποι είναι πρόβατα.
- Ο Μυριβήλης πρέπει να έπαιρνε commission από τον τότε ΕΟΤ της Ελλάδας. Έτσι εξηγούνται οι μακροσκελείς περιγραφές για το τοπίο και τη θάλασσα. Σαν φιλμάκι της Eurovision. Οι πρωταγωνιστές κολυμπούσαν σε κρυστάλλινα πρασινογάλαζα νερά γεμάτα με ιριδισμούς από τον ήλιο, μύριζαν τα πολύχρωμα λουλούδια που φύτρωναν στις πλαγιές και μετά άνετα και χαλαρά σφάζονταν, βιάζονταν και κατηγορούσαν ο ένας τον άλλον.

Δεν απορρίπτω τίποτα. Ο Μυριβήλης έχει την αξία του. Απλώς εγώ δεν την αντιλήφθηκα. Και Μολιέρο όταν πρωτοδιάβασα, μου φάνηκε τρομερά σαχλός, κάτι σαν «Ο Ταμτάκος στη Γαλλία» αλλά αργότερα, (νομίζω) αντιλήφθηκα τι προσπαθούσε να πει. Με το Μυριβήλη, ακόμα περιμένω αυτή η επιφοίτηση.

Χαρακτηριστικά, τελειώνοντας το «Η Παναγιά η Γοργόνα» η πρώτη μου σκέψη δεν ήταν «τρομερό αντιπολεμικό μυθιστόρημα με έντονο το φυσικό στοιχείο» αλλά «καλά, η Γοργόνα τελικά θα μείνει αγάμητη για πάντα?? Μήπως είναι λεσβία??» Γιατί κάποιος δεν έμαθε στον Μυριβήλη το happy ending?

Περιττό να πω ότι δεν έχω πάει ποτέ μου στη Μυτιλήνη και ούτε θέλω να πάω. Έχω στιγματιστεί ανεπανόρθωτα. Θα νομίζω ότι πήγα εκπαιδευτική εκδρομή με το σχολείο. Θα κοιτάω όλο τον κόσμο καχύποπτα. Θα πάω για μπάνιο στη θάλασσα και θα ψάχνω ιριδισμούς και χρώματα.

Έστω και με καθυστέρηση, κάποιος να με φωτίσει.